کبوتر به چه مکمل هایی نیاز دارند ؟
عمده تفاوت کبوترداری مدرن با شیوه ی سنتی این است که کبوتردار با معلوماتی که در زمینه‌ی تغذیه و بهداشت کبوتر کسب کرده است، سطح سلامت کبوتران خود را به شکل چشمگیری بهبود بخشیده است. گفتن ندارد که تغذیه‌ی صحیح و به‌تبع آن تندرستی فیزیکی و روانی خود اصل‌هایی بی‌بدیل در بازدهی بهینه کبوتر هستند.
کبوترداری حرفه‌ای در دوران ما، نگهداری از کبوتر را از صرفِ یک “تفریح برای تفنن” به سطح یک “ورزش” با تمام متعلقاتش برکشیده است. برای نمونه، رونق مسابقات کبوترپرانی (مسافتی) در بعضی از ممالک چون تایوان چنان بوده که رقم‌های شرط‌بندی را تا سقف میلیونی (دلار) بالا برده است!
سوء تغذیه در کبوتران چگونه است ؟
کمبود مواد معدنی و املاح، ویتامین‌ها و عناصر طبیعی مورد نیاز بدن در اصطلاح سوء تغذیه نامیده می‌شود. این کمبود، بسته به حدود آن، در مکانیزم طبیعی بدن و بازدهی آن خلل وارد می‌کند و در درازمدت، این سیستم را از کار می‌اندازد.
بسیاری از ما بدون این‌که خود آگاه باشیم، به سوء تغذیه دچار هستیم. طی آزمایش‌های پزشکی و پس از تشخیص دقیق، پزشک با تجویز ویتامین‌ها و ارائه‌ی دستورالعمل غذایی، رژیم ما را تغییر داده تا این کمبودها طی مدت‌زمانی جبران شوند.
گفتنی‌ست که با بی‌توجهی به نیازهای طبیعی بدن، در درازمدت و به‌ویژه در سنین کهولت، با عوارض جبران‌ناپذیری روبه‌رو خواهیم شد… که البته دیگر کار از کار گذشته است!
حکایت کبوتر نیز چنین است. پرندگان وحشی قادرند به‌طور غریزی، عناصر مورد نیاز خود را از محیط زیست جذب کنند.
کبوتر اما به این خاطر که تحت سرپرستی انسان است، فقط به موادی دسترسی دارد که در اختیار او قرار می‌گیرد. به همین خاطر، الزام در شناخت اصولی و کاربردی ما کبوترداران از نیازمندی‌های کبوتر که همانا “علم تغذیه” است، تنها راه برکشیدن این ورزش به سطح کیفی مطلوب است.
خواص بعضی از ویتامین ها برای کبوتران
آشنایی با برخی از انواع مولتی ویتامین ها و مواد معدنی و عناصر کمیاب ک به جهت نگهداری و پرورش پرنده های خانگی چون مرع و کبوتر بسیار کاربرد دارد لذا دانستن آنها برای نگهدارندگان بسیار لازم و ضروری می باشد .
در اینجا به شمه‌ای از خواص شماری از عناصر و ویتامین‌های ضروری برای کبوتر اشاره می‌کنیم و نیز نام حبوبات و دانه‌هایی را برمی‌شمریم که حاوی این ویتامین‌ها و عناصر هستند.
ویتامین D:
بدون آن، جذب دو عنصر اساسی یعنی فسفر و کلسیم ناممکن است. ضمناً این ویتامین یکی از پایه‌های اصلی ساخت استخوانبندی در جوجه‌ها است. خاصیت ضد التهاب نیز دارد. منبع اصلی ویتامین D نور خورشید عالم‌تاب است و روغن ماهی.
ویتامین A:
شاید یکی از مهم‌ترین ویتامین‌ها برای رشد جوجه‌ها باشد. علاوه بر این، خاصیت ضد عفونی طبیعی (عفونت‌های تک‌یاخته‌ای یا باکتریایی) و ضد کرم دارد. از منابع این ویتامین می‌شود از سویا نام برد. علاوه بر گندم، ارزن نیز به مقدار کم‌تر حاوی ویتامین A است.
نکته: مصرف بیش از حد ویتامین A باعث زدودن ویتامین‌هایی نظیر E و D3 می‌شود، بنابراین حتماً سطح مصرفی آن‌را بالانس نگه دارید.
خانواده‌ی ویتامین B (ب1، ب2، ب6، ب12):
در حکم تنظیم کننده‌ی اسیدهای چرب و کربوهیدرات و به طور کلی متابولیزم بدن است. استفاده از این خانواده‌ی ویتامین در فصل پرش و نیز پرریزی به‌قطع الزامی است. همچنین طول عمر کبوتر را افزایش می‌دهد؛ در مقابل کمبود آن باعث پیری زودرس می‌شود.
جو :
منبعی مغذی برای ویتامین ب است. همچنین حاوی سطح بالایی از فسفر و پتاسیوم است. عدس نیز علاوه بر سطح بالای اسید فولیک، پتاسیم، آهن، فیبر، کربوهیدرات، فسفر و پروتئین، منبع مغزی B1 نیز به‌حساب می‌آید.
یکی از بهترین منابع خانواده‌ی ویتامین ب، تخمه‌ی آفتابگردان ریز است؛ همچین کافیشه.
ویتامین E:
برای باروری چه در ماده و چه نر و نیز در ساخت سیستم عصبی و ماهیچه‌ای و کارکرد آنها نقش اساسی دارد. برای همین، در موسم جوجه‌کشی بسیار لازم و کارآمد است.
بادام خردشده یا روغن بادام، دارای سطح مطلوبی از ویتامین E و نپتاسیم و فسفر است.
فندق خردشده نیز دارای مواد روغنی مفید و ویتامین E است.
تذکر: سطح ویتامین E را صرفاً بایستی در دوره‌ی جوجه‌کشی بالا برد.
ویتامین K:
واسطه‌ی جذب بسیاری از پروتئین‌ها در سیستم گردش خون و استخوان‌ها است. علاوه بر این، اصل در انعقاد خون است و از خونریزی داخلی جلوگیری می‌کند.
از بیماری‌های کبدی کبوتر (شایع‌ترین نوع بیماری‌ها) تا حد زیادی پیشگیری می‌کند، درست نقطه‌ی مقابل مصرف بیش از حد عنصر آهن یا آنتی‌بیوتیک که زایل‌کننده‌ی کبد است.
به همین خاطر، مصرف بیش از حد آنتی‌بیوتیک قبل از هر چیز سیستم گوارشی و گردش خون کبوتر را از ویتامین کِ پاکسازی می‌کند که بسیار زیان‌آور است.
یکی از مواردی که کبوتر به خوردن مدفوع خشک‌شده‌ی خود روی می‌آورد تامین کمبود ویتامین کِ است.
در هوای گرم، نیاز به این ویتامین دوچندان می‌شود (خصوصاً در موسم پرریزی)، برای همین بایستی بعضی از سبزیجات مثل جعفری را هر ده روز یکبار در اختیار کبوتر گذاشت. نیز در دانه‌های خانواده‌ی لوبیا مثل سویا به مقدار کافی یافت می‌شود. جو نیز حاوی مقداری کم از این ویتامین است.
ویتامین C:
چنانچه کبوتر “سالم” به نور مستقیم آفتاب دسترسی داشته باشد، قادر است این ویتامین را در بدن خود تولید کند، مگر این‌که کبد کبوتر بیمار باشد.
پتاسیم:
درست مانند الکترولایت، گردش خون را تنظیم و فشار آن‌را کنترل می‌کند و در تعادل دستگاه عصبی و نیز تحرک و نشاط پرنده نقش دارد. از دانه‌هایی که دارای سطح مناسبی از پتاسیم هستند می‌شود از گندم نام برد. بر خلاف دیدگاه عام، گندم برای جوجه‌کشی یکی از دانه‌های پایه است و ابداً نباید از جیره‌ی غذایی جفت‌ها حذف شود.
فسفر:
همانند کلسیم، سازنده‌ی استخوانبندی پرنده و مایه‌ی استحکام آن است. برای دریافت فسفر، ذرت و گندم منابعی کامل هستند و همانطور که توضیح داده شد، همیشه باید در سبد غذایی جوجه‌کشی‌ها حضور داشته باشند.
منزیوم:
علاوه بر حضور مفید در استخوانبندی، در عملکرد ماهیچه‌ها و سیستم عصبی پرنده نقش دارد. بادام (و روغن آن) حاوی مقدار متنابهی مگنزیوم است. همچنین ذرت و ارزن و پس از آن جو دارای میزان کافی از این عنصر حیاتی هستند.
آهن:
پایه در تولید پروتئین‌ها و آنزیم‌های اصلی خون و سیستم گوارشی است. آهن را می‌شود در نخودهای کبوتر، سویا و دیگر دانه‌های خانواده‌ی لوبیا و نیز عدس یافت. ضمناً صدف خردشده حاوی مقادیر متنابهی آهن است. دانه‌ی گندم و از میان سبزیجات جعفری دارای آهن فراوان است.
اسید فولیک :
و همچنین آهن برای تخم‌سازی پرنده بسیار مهم هستند. سویا منبع اصلی اسید فولیک است.
فیبر:
گذشته از خواص غذایی زیادی که دارد ، پاک کننده ی طبیعی دستگاه گوارش است. جو و عدس ( خصوصاً عدس قهوه ای ) دارای سطح بالایی از فیبر هستند .
کلسیم :
تاثیر اصلی آن در استخوان بندی، غضروف سازی و پر پرنده است . منابع طبیعی که سرشار از کلسیم است عبارتند از گندم ، تخم کتان ، جو دو سر، تخمه آفتاب گردان ، کافیشه ، گردو و پوسته ی صدف هستند .
